
آموزش لینوکس و هرآنچه باید در مورد نصب آن بدانید!
در آموزش لینوکس Linux training، در مورد مفاهیم کلیدی به جهت یادگیری، نصب و اجرای این سیستمعامل صحبت خواهیم کرد. سیستمعامل لینوکس، یکی از قدرتمندترین و پراستفادهترین سیستمهای عامل در دنیاست که توسط لینوس توروالدز ابتدا بهعنوان یک پروژه شخصی شروع شد و بهسرعت به یکی از نوآورترین و موردتوجهترین سیستمهای عامل مبتنی بر یونیکس تبدیل شد.
یکی از مهمترین ویژگیهای لینوکس، مبتنی بر منبعباز بودن آن است که به معنای این است که کد منبع آن عمومی است و توسط جامعه بزرگی از توسعهدهندگان از سرتاسر جهان توسعه و پشتیبانی میشود. این امر باعث شده تا لینوکس بهعنوان یک سیستمعامل پایدار، امن و انعطافپذیر شناخته شود که در بسیاری از دستگاهها و سرورهای مختلف به کار گرفته میشود.
آنچه در این مطلب خواهید خواند
سیستم عامل لینوکس چیست؟
سیستم عامل لینوکس یک سیستمعامل کامپیوتری متنباز (open source) و از خانواده یونیکس (Unix-like) است که توسط لینوس توروالدز (Linus Torvalds) در اوایل دهه ۱۹۹۰ توسعه داده شد. این سیستم عامل بهصورت رایگان در دسترس عموم مردم بوده و بهعنوان یک انتخاب عالی برای کاربران و توسعهدهندگان در سطح جهانی شناخته میشود. یکی از ویژگیهای برجسته لینوکس، قدرت و انعطافپذیری آن در نصب بر روی مختلف سختافزارها و محیطهای نرمافزاری مختلف است.
لینوکس به عنوان یک هسته (kernel) عمل میکند که وظیفه مدیریت منابع سختافزاری، برنامهها و درخواستهای کاربران را دارد. اما علاوه بر هسته، یک توزیع لینوکس (Linux distribution) نیز شامل بستههای نرمافزاری مختلف، کتابخانهها، سرویسها و ابزارهای اضافی است که کاربران را قادر میسازد تا یک سیستمعامل کامل با تنظیمات و ویژگیهای موردنظر خود ایجاد کنند. برخی از معروفترین توزیعهای لینوکس شامل اوبونتو (Ubuntu)، فِدورا (Fedora)، دبیان (Debian) و سنتاواس (CentOS) هستند.
لینوکس به عنوان یک سیستم عامل منبعباز، توسط جامعه توسعهدهندگان جهانی بهصورت مشترک بهبود و توسعه داده میشود. این معماری باز، امکان تخصیص و تنظیم سیستم به نحوهای که به نیازهای مختلف کاربران پاسخ دهد، را فراهم میکند و بهعنوان یکی از انتخابهای اصلی برای کاربران حرفهای، سرورها، دستگاههای وایت باکس و حتی دستگاههای هوش مصنوعی (AI) و آموزش لینوکس مبتنی بر هوش مصنوعی اینترنت اشیا (IoT) مورداستفاده قرار میگیرد. در ادامه بیشتر در خصوص آموزش لینوکس و مفاهیم آن خواهیم گفت.
زبان برنامهنویسی لینوکس
در ادامه مبحث آموزش لینوکس باید گفت که لینوکس، بهعنوان یک سیستمعامل متنباز و قدرتمند، از مجموعه گستردهای از زبانهای برنامهنویسی پشتیبانی میکند. از جمله این زبانها در آموزش لینوکس و مفاهیم آن میتوان به C و C++ اشاره کرد که بیشترین توسعهدهندگان لینوکس از آنها بهره میبرند. همچنین اسکریپتنویسی با استفاده از زبانهایی مانند Bash یا Python نیز برای اجرای تسکهای سیستمی و ایجاد ابزارهای اختصاصی در لینوکس بسیار معمول است.
زبانهای برنامهنویسی از پیش فراهم آمده و کتابخانههای متعددی که با لینوکس همگام هستند، امکان توسعه نرمافزارها و ابزارهای مختلف را فراهم میکنند. همچنین، بهعنوان یک محیط توسعه نرمافزار متنباز، ابزارهایی مانند GCC (کامپایلر C/C++)، GNU Make (برای ساخت و سایر وظایف ساخت) و GDB (برای اشکالزدایی) در لینوکس گسترده استفاده میشوند.
مزایا و معایب لینوکس چیست؟
لینوکس (Linux) بهعنوان یک سیستمعامل متنباز و از خانواده یونیکس (Unix-like)، دارای مزایا و معایب خاصی است که به کاربران در مقایسه با سایر سیستمهای عامل کمک میکند.

مزایا:
- متنباز و رایگان: لینوکس یک سیستمعامل متنباز است که به کاربران امکان مشارکت در توسعه و بهبود آن را میدهد. همچنین این سیستمعامل رایگان بوده و هزینههای مربوط به خرید و استفاده از آن صفر است.
- پایداری و امنیت: لینوکس بهعنوان یک سیستمعامل پایدار شناخته میشود و معمولاً نیاز به راهاندازی مجدد (ریبوت) ندارد. همچنین به دلیل اهمیت بالای امنیت در جامعه لینوکس، معماری امنیتی قوی دارد.
- انعطافپذیری: لینوکس توانایی نصب بر روی مختلف سختافزارها و تنظیمات مختلف را داراست. این انعطافپذیری به کاربران اجازه میدهد تا یک سیستمعامل دقیقاً با تنظیمات و برنامههای مورد نیاز خود را ایجاد کنند.
- ابزارهای آموزشی و کاربردی: لینوکس از طیف گستردهای از نرمافزارها و ابزارها برای هر نوع کاربری پشتیبانی میکند. این شامل ابزارهای توسعه نرمافزار، ویرایشگرها، مرورگرها، سرورهای وب و …
- جامعه پشتیبانی: لینوکس دارای یک جامعه جهانی از توسعهدهندگان و کاربران است که در انجام مشکلات، پشتیبانی از کاربران و توسعه نرمافزارها به کاربران کمک میکنند. آموزش لینوکس از این جهت بسیار آسان است.
معایب:
- نیاز به مهارت: استفاده مؤثر از لینوکس نیاز به مهارتهای ترمینال (خط فرمان) دارد که برای برخی کاربران مبتدی ممکن است چالشبرانگیز باشد.
- پشتیبانی سختافزار متفاوت: اگرچه لینوکس پشتیبانی خوبی از بسیاری از سختافزارها دارد، اما برای برخی سختافزارها ممکن است درایورهای مورد نیاز موجود نباشد.
- کمترین استفاده در دامنه دسکتاپ: معمولاً در دنیای دسکتاپ، سیستمهای عامل مانند ویندوز بهعنوان سیستمهای عامل اصلی ترجیح داده میشوند و به همین دلیل نرمافزارهایی که برای آنها توسعه داده میشود، معمولاً ابتدا برای ویندوز عرضه میشوند.
- مشکلات تطبیقی نرمافزار: برخی نرمافزارها و بازیها برای لینوکس تاخیر در توسعه و اجرای مشکلات تطبیقی دارند، به ویژه اگر توسعهدهندگان آنها پشتیبانی مستقیم برای این سیستمعامل را در نظر نگیرند.
همانطور که مشخص است، لینوکس دارای مزایا و معایب خود است و تصمیم برای استفاده از آن باید بر اساس نیازها و تجربه کاربران اندیشه شود.
هاست لینوکس بهتره یا هاست وردپرس ؟ ویژگی های آنها را بیشتر بشناسید
استفاده و کاربرد سیستمعامل لینوکس
لازم است که پیش از مراجعه به آموزش لینوکس، در مورد این که واقعاً قرار است چه مشکلی از شما حل کند بدانید.
1-سرورها
سیستمعامل لینوکس بهعنوان یکی از محبوبترین سیستمهای عامل بر روی سرورها در سراسر جهان شناخته میشود. از سرورهای وب کوچک تا مراکز داده بزرگ، لینوکس به علت ویژگیهایی چون پایداری، امنیت و قابلیت انطباق با بارهای کاری بالا بسیار مورداستفاده قرار میگیرد. سیستمهای لینوکس اغلب بهعنوان گزینهای اقتصادی و پرفورمنس بالا برای اجرای خدمات و برنامههای متنوعی مانند وب سرورها و راه اندازی سرور مجازی لینوکس (مانند Apache یا Nginx)، پایگاههای داده (مثل MySQL یا PostgreSQL)، ایمیل سرورها (مانند Postfix یا Dovecot) و سایر خدمات شبکه به کار میرود.
2- سیستمهای توزیعی
لینوکس بهعنوان پایهای برای دیستروبوشنهای مختلف شناخته میشود. دیستروبوشنها مانند Ubuntu، Fedora، CentOS، و Debian نسخههای مختلفی از لینوکس هستند که به همراه نرمافزارها و تنظیمات خاص خود برای اهداف و نیازهای مختلف ایجاد میشوند. این دیستروبوشنها به کاربران انتخابهای متنوعی در مورد رابط کاربری، نرمافزارها و سیاستهای مخصوص ارائه میدهند؛ بنابراین، کاربران میتوانند دیستروبوشنی را انتخاب کنند که به نیازها و ترجیحات شخصی آنها بیشتر میخورد.
- کامپیوترهای شخصی: بسیاری از کاربران حرفهای و شخصی از لینوکس بهعنوان سیستمعامل اصلی برای کامپیوترهای شخصی خود استفاده میکنند. لینوکس برای کامپیوترهای شخصی انواع مختلفی از محیطهای رابط کاربری مانند GNOME، KDE، XFCE و موارد دیگر را ارائه میدهد. این امکان را فراهم میکند تا کاربران دسکتاپ خود را به ترتیب و نیاز خود شخصیسازی کنند.
4- دستگاههای هوش مصنوعی
لینوکس در پروژههای هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی نیز بسیار مورداستفاده قرار میگیرد. ابزارهای مانند TensorFlow و PyTorch برای توسعه برنامههای هوش مصنوعی بر روی لینوکس پشتیبانی میکنند. این ابزارها به تحقیقات و توسعه در زمینههای یادگیری عمیق، شبکههای عصبی و پردازش تصویر کمک میکنند. آموزش لینوکس برای هوش مصنوعی یکی از حوزههای مهم آن است.
5. سیستمهای گسترده
لینوکس در دستگاههای تعبیهشده مانند دوربینهای دیجیتال، رسیورهای تلویزیون ماهوارهای، رباتها، و دستگاههای اینترنت اشیا (IoT) نیز استفاده میشود. این دستگاهها از لینوکس بهعنوان سیستمعامل اجرایی برای اجرای وظایف خود استفاده میکنند و از انعطافپذیری و قابلیت تنظیم لینوکس بهره میبرند.
6- کلاسترهای محاسباتی
لینوکس برای اجرای کلاسترهای محاسباتی با هدف انجام محاسبات موازی و بزرگ مانند تحلیل داده، پردازش تصویر، و شبیهسازی علمی نصب میشود. این کلاسترها از تعداد زیادی از سرورها یا دستگاهها تشکیل شدهاند و با استفاده از لینوکس میتوانند محاسبات پیچیده را بهصورت توزیع شده انجام دهند. اگر نیاز به آموزش لینوکس دارید، احتمالاً درگیر این حوزه هستید.
7- سیستمهای توسعه نرمافزار
برنامهنویسان از لینوکس بهعنوان محیط توسعه نرمافزار استفاده میکنند. لینوکس ابزارها و منابع مناسبی برای توسعه نرمافزار ارائه میدهد، از ابزارهای کامپایلر گرفته تا سرورهای نرمافزاری و انواع ادیتورها. برای توسعه نرمافزارهای متنباز و تجاری، لینوکس محیطی مناسب فراهم میکند.
8- سرورهای ابری
بسیاری از سرویسهای ابری (مانند Amazon Web Services و Google Cloud) از لینوکس بر روی سرورهای خود برای ارائه خدمات به کاربران استفاده میکنند. لینوکس بهعنوان سیستمعامل معمولی بر روی سرورهای ابری وظایف متنوعی را انجام میدهد، از میزبانی وب تا مدیریت محیطهای ابری. آموزش لینوکس به همین جهت هم اهمیت دارد.
9- بازیهای ویدئویی
با پیشرفت در پشتیبانی از گرافیک و بازیهای ویدئویی تحت لینوکس، این سیستمعامل بهعنوان یک پلتفرم بازی نیز شناخته میشود. از بازیهای ویدئویی متنوعی که بر روی لینوکس اجرا میشوند، بازیکنان میتوانند از گزینههای بازیهای مختلف بهره برند و از تنوعی از بازیها لذت ببرند.
نسخههای سیستمعامل لینوکس برای استفاده معمولی
انتخاب بهترین نسخه از سیستمعامل لینوکس برای استفاده معمول وابسته به نیازها و ترجیحات شماست. اما بهطورکلی برای پیگیری آموزش لینوکس، هر کدام از این دیستروبوشنها دارای ویژگیها و مزایا خود هستند. برای انتخاب بهترین نسخه برای خود، به نیازها و ترجیحات شخصیتان توجه کنید. همچنین، میتوانید چندین دیستروبوشن را تست کرده و نسبت به تجربة شخصیتان تصمیم بگیرید.
- Ubuntu در درجه اول ابونتو، یکی از پراستفادهترین دیستروبوشنهای لینوکس است و برای کاربران معمولی بسیار مناسب است. این دیستروبوشن دارای محیط کاربری GNOME است که بسیار ساده و کاربرپسند است. همچنین، Ubuntu دارای مرکز نرمافزاری و امکانات بهروزرسانی آسان است. آموزش لینوکس در این محیط بسیار آسان است.
- Linux Mint: اگر به دنبال یک تجربه کاربری ساده و مشابه به ویندوز هستید، Linux Mint یک گزینه عالی است. این دیستروبوشن از محیط کاربری Cinnamon و MATE پشتیبانی میکند و از نظر کاربران بسیار محبوب است.
- Fedora: Fedora یک دیستروبوشن کمیاب و با ارائه بهروزترین نرمافزارها و تکنولوژیها است. اگر به دنبال تجربه نزدیک به محصولات اصلی برای استفاده روزمره هستید، Fedora یک گزینه مناسب است.
- openSUSE: openSUSE یک دیستروبوشن پایدار با ابزارهای مدیریت سیستم منحصربهفرد است. این دیستروبوشن دارای محیط کاربری KDE Plasma و GNOME است و به دستهبندی “Tumbleweed” برای بهروزرسانیهای مداوم و “Leap” برای استفادههای تجاری و پایداری دسترسی دارد.
- Zorin OS سیستمعامل زورین یک دیستروبوشن طراحی شده برای کاربران انتقال از ویندوز به لینوکس است. این دیستروبوشن از محیطهای کاربری مشابه به ویندوز بهره میبرد و کاربران را بهراحتی با لینوکس آشنا میکند.
- Elementary OS: این دیستروبوشن بر پایه Ubuntu است و برخی از بهترین نرمافزارهای متنباز را برای کاربران معمولی ارائه میدهد. طراحی زیبا و تمیز این دیستروبوشن آن را برای کاربران معمولی جذاب میکند.
پیشنیازهای نصب اوبونتو چیست؟ شروع آموزش لینوکس
پیش از شروع آموزش لینوکس، پیشنهاد میکنیم که ویژگیهای نسخههای مختلف را بررسی کرده و یکی را انتخاب کنید. برای نصب سیستمعامل اوبونتو (Ubuntu)، نیاز به تهیه مدیای نصبی و اجرای فرآیند نصب دارید.
بعد از اجرای این مراحل، اوبونتو باید با موفقیت بر روی دستگاه شما نصب شود و شما میتوانید به سیستمعامل اوبونتو جدید خود وارد شوید.
1- فایل نصبی:
- ISO: برای نصب اوبونتو، شما نیاز به تصویر ISO مربوط به نسخه موردنظر دارید. این تصاویر را میتوانید از وبسایت رسمی اوبونتو دانلود کنید.
- USB یا دیسک DVD: تصویر ISO را باید بر روی یک دیسک USB یا دیسک DVD رایت کنید. برای این کار، نیاز به یک دیسک USB حداقل 2 گیگابایتی یا یک دیسک DVD دارید.
- نرمافزار رایت: برای رایت تصویر ISO بر روی دیسک USB یا دیسک DVD، نیاز به نرمافزار مناسب دارید. میتوانید از نرمافزارهای معروف مانند Rufus (برای ویندوز) یا Etcher (برای ویندوز، مک و لینوکس) استفاده کنید.
3- کامپیوتر هدف نصب:
سیستم دستگاه: اوبونتو بهطورکلی بر روی اکثر کامپیوترها نصب میشود. اطمینان حاصل کنید که سیستم شما حداقل نیازمندیهای سختافزاری مطلوب را دارد. برای نسخههای جدیدتر اوبونتو، حداقل 2 گیگابایت حافظه RAM و فضای ذخیرهسازی 25 گیگابایتی توصیه میشود.
پردازنده: پردازنده 64 بیتی (x86_64) برای نصب نسخههای اوبونتو 64 بیتی و پردازنده 32 بیتی (x86) برای نصب نسخههای 32 بیتی لازم است.
4- نصب اوبونتو:
راهنمای نصب: برای نصب اوبونتو، وقتی که دستگاه را از روی دیسک USB یا دیسک DVD راهاندازی میکنید، به شما دستورالعملهای نصب گامبهگام نمایش داده میشود. دستورالعملهای اجرایی باید توسط شما دنبال شوند تا اوبونتو با موفقیت نصب شود.
انتخاب نسخه و تنظیمات: در طول فرآیند نصب، شما باید نسخه موردنظر اوبونتو را انتخاب کنید (مثلاً LTS یا نسخههای جدیدتر) و تنظیمات مشخصههایی مانند زبان، منطقه زمانی، نام کامپیوتر، نام کاربری و رمز عبور را اعمال کنید.
تقسیمبندی دیسک: شما باید فضای ذخیرهسازی را بر روی دیسک سخت تقسیمبندی کنید. معمولاً میتوانید از گزینه “نصب کنار دیگر سیستمعاملها” یا تنظیم تقسیمبندی دلخواه استفاده کنید.
تکمیل نصب: بعد از تنظیم تمامی گزینهها و تقسیمبندیها، فرآیند نصب به اتمام میرسد و شما باید دستگاه را دوباره راهاندازی کنید.
مراحل نصب لینوکس ابونتو
نصب سیستمعامل Ubuntu لینوکس بهصورت کامل و مفصل به چند مرحله تقسیم میشود. دقت کنید که در آموزش لینوکس، ممکن نیست که تمامی نسخهها را بررسی کنیم. توزیعهای بسیار زیادی از این سیستمعامل در دسترس است. این بخش مهمی از آموزش لینوکس است.
مرحله 1: دانلود تصویر ایزو Ubuntu
- به وبسایت رسمی Ubuntu به آدرس https://ubuntu.com/download بروید.
- انتخاب نسخه Ubuntu که معمولاً LTS یا همان Long Term Support پیشنهاد میشود.
- انتخاب نسخه 32 بیتی یا 64 بیتی بسته به نیاز سختافزاری شما.
- کلیک بر روی “Download” برای دانلود تصویر ایزو Ubuntu.
مرحله 2: ساخت یک نسخه ایزو (Bootable USB)
- دانلود و نصب نرمافزار Rufus یا برنامه مشابه برای ساخت یک USB iso.
- وارد نرمافزار Rufus شوید.
- وسیله USB خود را به کامپیوتر وصل کنید.
- در Rufus، انتخاب دیسک USB خود از لیست “Device” انجام دهید.
- در بخش “Boot Selection”، انتخاب تصویر ایزو Ubuntu که قبلاً دانلود کردهاید.
- اگر میخواهید، نام دستگاه USB خود را تغییر دهید.
- کلیک بر روی “Start” یا “Create” برای ساخت USB بوت.
مرحله 3: نصب Ubuntu
- وصل کردن USB به کامپیوتر خود و راهاندازی کامپیوتر از طریق USB (برای بوت از USB، باید در تنظیمات BIOS یا UEFI خود این گزینه را انتخاب کنید).
- پس از بارگذاری سیستمعامل Ubuntu از USB، کلیک بر روی “Install Ubuntu”.
- انتخاب زبان موردنظر (معمولاً انگلیسی) و کلیک بر روی “Continue”.
- بررسی موارد سیستم و انجام تنظیمات اولیه مانند اتصال به اینترنت و بهروزرسانیها. سپس کلیک بر روی “Install Now”.
- انتخاب منطقه زمانی خود و کلیک بر روی “Continue”.
- انتخاب نوع نصب: “Erase disk and install Ubuntu” اگر میخواهید Ubuntu را روی دیسک سخت خود نصب کنید. یا “Something else” اگر میخواهید تنظیمات پیشرفتهتری داشته باشید.
- انتخاب تارگت برای نصب و انجام تنظیمات موردنیاز. سپس کلیک بر روی “Install Now”.
- تعیین مکان شما برای تأیید منطقه و موقعیت. سپس کلیک بر روی “Continue”.
- ایجاد حساب کاربری: واردکردن نام کاربری، نام کامل، و رمز عبور. سپس کلیک بر روی “Continue”.
- منتظر بمانید تا نصب تکمیل شود.
- پس از نصب موفق، کلیک بر روی “Restart Now” برای راهاندازی مجدد سیستم با Ubuntu نصب شده.
با انجام این مراحل، Ubuntu بهصورت کامل بر روی سیستم شما نصب میشود و شما میتوانید به سیستمعامل Ubuntu خود دسترسی پیدا کنید.
جمعبندی آموزش لینوکس
لینوکس یک سیستمعامل متنباز و از خانواده یونیکس است که بهعنوان یک انتخاب محبوب در جهان تکنولوژی شناخته میشود. یکی از اصلیترین ویژگیهای لینوکس این است که بهصورت رایگان در دسترس عموم مردم است و کاربران میتوانند آن را بهراحتی دانلود و نصب کنند.
پایداری و امنیت بالا، انعطافپذیری در تنظیمات و استفاده روی مختلف سختافزارها، و وجود یک جامعه گسترده توسعهدهندگان و پشتیبانی از اهمیت بالای امنیت از مزایای این سیستمعامل هستند. اما لینوکس نیاز به مهارت در استفاده از خط فرمان دارد و برای برخی کاربران ممکن است چالشبرانگیز باشد. همچنین در دامنه دسکتاپ، سیستمهای عامل دیگر نیز معمولاً مورد ترجیح هستند و برخی نرمافزارها و بازیها تأخیر در توسعه و اجرای مشکلات تطبیقی دارند. در نهایت، استفاده از لینوکس یک تصمیم مهم است که باید بر اساس نیازها و تجربه کاربران اندیشه شود. در این راهنمای ماهان سرور در مورد آموزش لینوکس، نصب و اجرای آن صحبت کردیم.